Makaleler

Otizmde Erken Tanının Önemi

Erken tanı otizmde büyük önem taşımaktadır. Araştırmalar, ilk 3 yılda erken eğitim ve müdahale ile ailelerin de çocuğa bir anlamda asılmalarıyla otizmin birçok belirtisinin kaybolabileceğini ortaya koymaktadır. Peki nedir bu erken belirtiler?

Sosyal becerilerdeki belirtiler:
(1 yaş)
Daha az göz kontağı kurarlar
Sosyal oyunlara ilgi azdır
İsmine tepki vermeme (adı söylendiğinde dönüp bakmama)
Taklit becerisi daha az gelişmiş veya gelişmemiştir
Başka bebeklere ilgi azdır

(2 yaş)
Duyguları anlamada zorlanırlar
Sıra bekleme, almada zorlanırlar
Karşılıklı dikkat gelişmemiştir (parmakla gösterme, gösterilen yere bakma, annenin bakışlarını takip gibi)

İletişim becerilerindeki belirtiler:
(1 yaş)
Daha az ses çıkartırlar
Melodik, anlamsız bebek seslerini sık çıkartmazlar
Dile yönelik dikkatleri daha az gelişmiştir
İlk kelimelerin gecikmesi görülür

(2 yaş)
Daha az jest ve mimikleri vardır
İfade edici dil yaşına uygun gelişmemiştir
Dili anlama yaşına uygun gelişmemiştir
Bu dönemde ekolali (kelimeleri/ cümleleri tekrar etme) olabilir ve düz (tonsuz) veya şarkı söyler gibi konuşma görülür.

Uyum becerilerindeki belirtiler:
(1 yaş)
Uyku sorunları (az uyuma/ sık sık uyanma) görülür
Dikkat süresinin kısa olması
Acıya karşı aşırı hassas olma veya tam tersi acıya tepki vermeme
Pasif olma

(2 yaş)
Hayali oyun kuramama
Özbakım becerilerinin gelişmemesi ( yemek yeme, tuvalet gibi)

Motor becerilerdeki belirtiler:
Otistik çocukların % 85 ‘inde normal motor gelişim bulunmaktadır.
(1 yaş)
El çırpma/ sallama
Obje döndürme
Sallanma
Kafa çarpma,sallama
Düşük kas tonusu

(2 yaş)
Parmak ucunda yürüme

Duyusal davranışlardaki belirtiler:
(1 ve 2 yaş)
Sese karşı az tepki verme
Bazı seslere karşı tolerans gösterememe
Objelere/parmaklara gözlerini dikip uzun süre bakma
Bazı yiyeceklere/kumaşlara dokunmayı bile reddetme
Boş/anlamsız bakışlar
Yüksek acı eşiği
Gıdıklandığında aşırı heyecanlanma

(2 yaş)
Objeleri sıralama
Düz çizgilere bakma
Gözünün ucuyla bakma (kişilere, eşyalara vb.)

Otistik çocukların %75’inde gecikmeler ve belirtiler 1 yaş civarında başlamaktadır. %25’inde ise belirtiler, 2 veya 3 yaşında başlar. Otistik davranışlar 2 yaşında 1 yaşa göre daha belirgindir, 3 yaşında ise 2 yaşından daha belirgin olur. Bu nedenle birçok uzman tanı koyma aşamasında, çocuğa hemen tanı koymamakta ve çocuğu takibe almaktadır.

A.Ceylan Oğuzcan Uzman Psikolojik Danışman