Çocuğunuz ve Korkuları

Her çocuk yaşamının belli bir döneminde korkulara sahip olabilir. Bu, onların gelişimlerinin normal olduğunun bir göstergesidir. Eğer korkular uzun süreli ve çocuğun sadece bu konu üzerinde yoğunlaşmasına neden oluyor veya normal günlük yaşam etkinliklerini kısıtlıyorsa, ancak o zaman korkular bir problem olarak ele alınabilir. Bazı şeylerden korkuyor olmak aslında çocukların güvenli bir şekilde davranmalarına neden olur. Örneğin; ateşten korkan bir çocuk, kibritle oynamayacaktır.

Çocuklar büyüyüp, geliştikçe korkuları da değişecektir. Şimdi bazı yaş gruplarında sıkça karşılaşılan korkulara bir gözatalım:

- 10-18 aylık bebekler, ebeveynlerinden biri veya ikisi yanlarından ayrılırsa, duygusal olarak korku duymaya başlarlar.
- 2 yaşındaki çocuklar, karanlıktan, banyodan, şimşekten, tuvalet eğitiminden, yüksek seslerden, doktorlardan, yabancılardan veya ayrılmaktan korkabilirler.
- 3 yaş çocukları da 2 yaş korkularıyla birlikte, farklı görünüşteki hayvan veya insanlardan da korkabilirler.
- 4-6 yaş arasındaki çocuklar, aslında gerçekte varolmayan şeylerden, hayaletler ve yaratıklardan korkabilirler.
- 7-12 yaş arasındaki çocuklar ise gerçekten varolabilen ve onların da başlarına gelebilecek şeylerden, örneğin; vücutlarına gelebilecek bir zarardan veya doğal afetlerden korkabilirler.

Çocukların korkularıyla başetmelerine yönelik ailelere öneriler:

1. Çocuğunuzun korkularını kabul edin ve saygı gösterin: Çocuğunuz için korkuları gerçektir. Bu yüzden korkularıyla alay etmeyin ve sanki gerçek değilmiş gibi davranmayın.

2. Korktuğu zaman çocuğunuzla daha fazla vakit geçirin: Bazı çocuklar fırtına olduğu zamanlarda özel bir ilgiye ihtiyaç duyabilirler. Gece yatma zamanı da havanın kararmasıyla birlikte korkuların artacağı bir zamandır. Bu yüzden uyku saatinde kitap okuma, ninni/şarkı söyleme çocuğu rahatlatacaktır.

3. Düzenli bir program sağlayın: Çocuklar günlük faaliyetlerinin ne olacağını bilirlerse, kendilerini daha güvende hissederler. Böylelikle ne beklemeleri gerektiğini bilirler. Anaokullarındaki günlük belirli bir eğitim programı bunu destekleyecektir. Ev ortamında da bir düzen veya rutin takip edilmelidir. Örneğin, banyo zamanları, yemek zamanları, yatmadan önce yapılacak olan faaliyetler gibi.

4. Korku duygusundan bahsedin: Bütün duyguları ile ilgili konuşmayı öğrenmek çocuklar için çok önemlidir. Korku da buna dahildir. Çocuğunuzun korktuğunu anladığınızda ona “tırnaklarını yiyiyorsun bu korkmuş olduğun anlamına mı geliyor?” diye sorabilirsiniz. Bu çocuğunuzun duygusunu ifade etmesine veya adlandırmasına yardımcı olur.

5. Korkulardan konuşmak için oyunu kullanabilirsiniz: Bebekler, hikayeler veya resim gibi şeyler çocuğun duygularından bahsetmesine yardımcı olur. Çocuğu yaşamındaki büyük değişikliklere hazırlamak için oyun çok iyi bir araçtır. Örneğin, yeni bir eve taşınmadan önce, taşınma gününde neler olacağını anlatacak bir oyun kurabilirsiniz. Blok veya legolardan iki ev kurup, oyuncak bir kamyonun bu iki ev arasında eşya taşımasını canlandırabilirsiniz.

6. Kendi korkularınızdan da bahsedin: Çocuklar büyüklerinde değişik birçok duyguları olduğunu bilmelidirler. Yetişkinlerin korkularıyla nasıl başettiklerini görmeleri gerekir. Duygularınızı onlarla paylaşınki onlar da kendi duygularını sözel olarak ifade etmeyi öğrensinler. Ancak onları korkutacak şeyler anlatmamaya, endişelerini arttırmamaya dikkat edin. Korkunun vücüdunuzda ne gibi değişiklere yol açtığından bahsedin. Korktuğunuz zaman ne yaparak daha iyi hissetmeye çalıştığınızı ona anlatın.

7. Onu cesaretlendirin: Korktuğu bir şey için çaba sarfederken onu gördüğünüzde, bunu ona söyleyin. Cesur davrandığı zaman onunla gurur duyduğunuzu söyleyin. Örneğin; “köpeğin yanından geçerken kucağıma çıkmak istemedin, sadece elimi sıkıca tuttun. Aferin sana, gitgide daha cesur davranıyorsun”. Bu onları cesaretlendirir.

8. Korkularının üstesinden nasıl gelebileceği konusunda onunla konuşun: Daha az korkmasına neyin yardımcı olacağını ona sorun. Bu onların problem çözme becerilerinin gelişmesine de yardımcı olacaktır. Siz çocukken, korkularınızla nasıl başettiğinizi onunla paylaşabilirsiniz. Kendini daha rahat ve iyi hissetmesi için ona yavaş ve derin nefes almayı gösterin.

A.Ceylan Oğuzcan Uzman Psikolojik Danışman